ترمووود (Thermowood) یا چوب حرارتی، یکی از نوآورانه‌ترین و پایدارترین متریال‌های ساختمانی و دکوراتیو است که در سال‌های اخیر به‌دلیل ظاهر زیبا، دوام بالا و خصوصیات فنی ممتاز، طرفداران زیادی پیدا کرده است. در این مقاله جامع و مفصل، به بررسی تاریخچه، فرآیند تولید، ویژگی‌ها، کاربردها، مزایا و معایب، نکات نصب و نگهداری و همچنین مقایسه با گزینه‌های جایگزین می‌پردازیم.
تاریخچه و مبانی ترمووود
- ریشه‌ها: فناوری ترموکردن چوب در ابتدای دهه ۱۹۸۰ در فنلاند شکل گرفت تا چوب نرم اسکاندیناوی را برای مصارف بیرونی مقاوم کند.
- مکانیزم اصلی: با گرم‌کردن چوب در دمای ۱۸۰–۲۲۰ درجه سانتی‌گراد و در محیط عاری از اکسیژن یا با بخار کم، ترکیبات شیمیایی چوب تغییر می‌کنند؛ رطوبت داخلی تبخیر و ساختار سلولی متراکم‌تر و مقاوم‌تر می‌شود.
فرآیند تولید ترمووود
| مرحله | توضیحات |
|---|---|
| خشک‌سازی اولیه | رساندن رطوبت چوب به حدود 12–18% با استفاده از کوره‌های خشک‌کننده. |
| مرحله حرارتی | قرارگیری چوب در کوره تحت دمای 180–220°C بدون اکسیژن. |
| تثبیت با بخار | کاهش دمای ناگهانی و دفع گازهای تولیدشده به‌واسطه بخار ملایم. |
| خنک‌سازی نهایی | رساندن دمای چوب به دمای محیط و آماده‌سازی برای برش و بسته‌بندی. |
ویژگی‌ها و خواص فیزیکی-مکانیکی
- مقاومت در برابر رطوبت و پوسیدگی: کاهش شدید جذب آب (تا 50% کمتر از چوب معمولی)
- ثبات ابعادی: حداقل انقباض و انبساط با تغییرات دما
- دوام زیستی: مقاومت طبیعی در برابر قارچ‌ها و حشرات بدون افزودن مواد شیمیایی
- سختی سطح: افزایش سختی و مقاومت سایش تا 20–30%
- عایق حرارتی و صوتی: ضریب هدایت حرارتی پایین‌تر نسبت به چوب خام
انواع ترمووود بر اساس گونه چوب
- چوب نرم (Softwood)
- کاج (Pine)
- صنوبر (Spruce)
- چوب سخت (Hardwood)
- زبان‌گنجشک (Ash)
- بلوط (Oak)
- گردو (Walnut)
هرچه گونه چوب سخت‌تر باشد، استحکام و هزینه تولید بالاتر خواهد بود.
قیمت ترموود | راهنمای به‌روز و دقیق
عوامل تعیین‌کننده قیمت ترموود
- گونه چوب و کشور مبدا: همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، ترمووود فنلاندی بالاترین قیمت و ترمووود ایرانی یا ترکیه‌ای قیمت پایین‌تری دارند.
- ابعاد و ضخامت تخته‌ها: ضخامت‌های متداول ۱۶، ۲۰، ۲۶ و ۳۲ میلی‌متر و عرض‌های ۹۲، ۱۱۷ و ۱۴۰ میلی‌متر است. هر چقدر ضخامت و عرض بیشتر باشد، قیمت ترموود به‌طور تصاعدی بالاتر می‌رود.
- گرید چوب (کیفیت ظاهری): گرید A (بدون گره)، گرید B (گره کوچک)، گرید C (گره متوسط). گرید A تا ۲۰٪ گران‌تر از گرید B و C است.
- نوع ترمو (S یا D): ترمو D به‌دلیل فرایند حرارتی طولانی‌تر و مقاوم‌تر بودن در شرایط مرطوب، تا ۱۰–۱۵٪ قیمت بالاتری دارد.
- نرخ ارز و هزینه واردات: با توجه به وارداتی بودن بخش زیادی از ترمووود، نوسان دلار و کرایه حمل بین‌المللی مستقیماً در قیمت نهایی تأثیر دارد.
جدول نمونه قیمت (بهار ۱۴۰۴)
| گونه چوب | کشور تولید | ضخامت (mm) | عرض (mm) | گرید | بازه قیمت هر متر مربع (تومان) |
|---|---|---|---|---|---|
| کاج ترمووود | فنلاند | ۲۶ | ۱۱۷ | A | ۳,۴۰۰,۰۰۰ – ۳,۸۰۰,۰۰۰ |
| کاج ترمووود | ترکیه | ۲۶ | ۱۱۷ | B | ۲,۵۰۰,۰۰۰ – ۲,۹۰۰,۰۰۰ |
| زبان‌گنجشک ترمووود | فنلاند | ۲۰ | ۹۲ | A | ۴,۸۰۰,۰۰۰ – ۵,۳۰۰,۰۰۰ |
| صنوبر ترمووود | ایران | ۲۶ | ۱۴۰ | C | ۱,۹۰۰,۰۰۰ – ۲,۳۰۰,۰۰۰ |
نکته: این قیمت‌ها حدودی هستند و برای استعلام دقیق، همیشه از تأمین‌کنندگان معتبر قیمت بگیرید.
کاربردهای ترمووود
- نماهای خارجی: نمای ساختمان، دیوارهای روف‌تاپ و تراس
- کف‌پوش: برای تراس، روف‌گاردن و عرشه استخر
- دکوراسیون داخلی: دیوارپوش، سقف کاذب، مبلمان و دکور
- سازه‌های چوبی سبک: پرگولا، آلاچیق و آربور
- مصالح صنعتی: کف‌سازی قطارها و کشتی‌ها
مزایا و معایب ترمووود
| مزایا | معایب |
|---|---|
| دوام و طول عمر زیاد | هزینه اولیه بالاتر نسبت به چوب خام |
| عدم نیاز به پوشش‌ها و مواد شیمیایی | تغییر رنگ طبیعی (پریده‌شدن با نور خورشید) |
| مقاومت عالی در برابر قارچ و حشرات | محدودیت تنوع رنگ (طبیعی تا قهوه‌ای روشن) |
| خواص عایق حرارتی و صوتی | نیاز به طراحی و نصب صحیح برای جلوگیری از آب‌مندان |
نصب و نگهداری
- زیرسازی مناسب
- استفاده از پروفیل‌های فلزی یا چوبی با ضریب انبساط مشابه
- فاصله‌گذاری
- ایجاد فاصله 3–5 میلی‌متر بین تخته‌ها برای تهویه و تخلیه آب
- محافظت از تابش مستقیم
- در صورت امکان استفاده از سایه‌بان یا روف‌تاپ برای کاهش تغییر رنگ
- تمیزکاری دوره‌ای
- شست‌وشوی ملایم با آب و صابون خنثی
- استفاده از محافظ UV (اختیاری)
- برای تثبیت رنگ در فضاهای کاملاً باز
ترمووود و پایداری محیطی
- بدون مواد شیمیایی: فرآیند حرارتی صرفاً با آب و بخار انجام می‌شود.
- کاهش ضایعات: استفاده از چوب‌های محلی و بهره‌وری بالا از هر قطعه.
- قابلیت بازیافت: در پایان عمر مفید، قابل استفاده مجدد یا تبدیل به بیومس.
مقایسه ترمووود با گزینه‌های جایگزین
| معیار | ترمووود | چوب مرکب (WPC) | آلومینیوم |
|---|---|---|---|
| دوام در فضای باز | بسیار خوب | خوب | عالی |
| ظاهر طبیعی | طبیعی و گرم | مصنوعی‌تر | سرد و صنعتی |
| هزینه نصب | متوسط–بالا | متوسط | بالا |
| وزن | سبک | متوسط | سنگین |
| نگهداری | کم | کم | کم |
رنگ ترمووود | راهکاری برای افزایش دوام و تثبیت رنگ
چرا استفاده از رنگ و پوشش محافظتی ضروری است؟
- پیشگیری از رنگ‌پریدگی: پرتوهای فرابنفش خورشید با گذر زمان رنگ طبیعی ترمووود را تیره یا کم‌جان می‌کنند.
- افزایش مقاومت در برابر رطوبت و قارچ: رنگ ترموود، از نفوذ آب و رشد کپک جلوگیری می‌کند.
- افزایش طول عمر: با بسته شدن منافذ سطحی چوب، دوام فیزیکی و زیستی بالاتر می‌رود.
انواع رنگ‌ها و پوشش‌های مناسب ترمووود
- روغن‌های UV-Resistant (مقاوم در برابر UV)
- پایه‌ی طبیعی یا ترکیبی، بدون حلال‌های سنگین
- نفوذ در عمق چوب و تغذیه الیاف
- تجدیدپذیری ساده با یک دستمال آغشته به روغن
- لاک و وارنیش آب‌بند
- ایجاد لایه‌ی شیشه‌ای نازک و براق
- مناسب فضاهای داخلی و تراس‌های سرپوشیده
- نگهداری ساده، اما نیاز به تجدید هر ۲–۳ سال
- آسترهای مخصوص ترمووود (Primer)
- تقویت چسبندگی رنگ روی سطح
- جلوگیری از جذب نامتوازن رنگ توسط گریدهای مختلف چوب
- رنگ‌های اکریلیک پایه آب (Water-based Acrylic)
- انعطاف‌پذیر و تنفس‌پذیر
- مقاوم در برابر ترک‌خوردگی و لایه‌لایه شدن
- تنوع رنگی بالا برای طراحی‌های خاص
روش صحیح اعمال پوشش
- آماده‌سازی سطح
- شست‌وشو با برس نرم و آب
- خشک‌کردن کامل (حداقل ۲۴–۴۸ ساعت در شرایط خشک)
- استفاده از آستر (Primer)
- یک لایه نازک برای یکدست‌سازی جذب
- اعمال رنگ یا روغن
- با قلم‌مو یا رولو؛ در جهت الیاف چوب
- در دو مرحله با فاصله ۴–۶ ساعت
- تثبیت نهایی
- خشک‌شدن کامل حداقل ۴۸ ساعت
- تحت شرایط سایه و دمای بین ۱۵–۲۵°C
محصولات پیشنهادی در بازار ایران
- ThermoGuard UV-Oil: روغن مقاوم UV بر پایه گیاهی، قابلیت ترمیم آسان
- WoodShield Pro Primer: آستر مخصوص ترمو با قدرت پوشش بالا
- AquaTherm Acrylic: رنگ اکریلیک پایه آب با بیش از ۳۰ رنگ متنوع
نکات کلیدی برای انتخاب ترمووود مناسب
- محل نصب و شرایط آب‌وهوایی
- بودجه و هزینه کلی پروژه
- گرید و کیفیت چوب
- ضخامت و ابعاد تخته‌ها
- طراحی و فاصله‌گذاری جهت تهویه و زهکشی آب
سؤالات متداول (FAQ)
۱. عمر مفید ترمووود چقدر است؟
تا بیش از ۳۰ سال در صورت نصب و نگهداری صحیح.
۲. آیا ترمووود نیاز به رنگ یا روغن دارد؟
به‌صورت طبیعی نیازی نیست، ولی برای تثبیت رنگ و زیبایی بیشتر می‌توانید پوشش‌های UV-applied استفاده کنید.
۳. تفاوت ترمو S و ترمو D چیست؟
ترمو S (Soft) برای مصارف خشک و نمای خارجی مناسب است، در حالی که ترمو D (Durable) برای فضاهای مرطوب و کف‌پوش کاربرد دارد.
۴. آیا ترمووود گزینه خوبی برای استخر کنار خانه است؟
بله، مقاومت بالا در برابر رطوبت و ضد لغزندگی آن را برای این فضا ایده‌آل می‌کند.
۵. چگونه از تاب‌برداشتن ترمووود جلوگیری کنیم؟
زیرسازی مناسب، فاصله‌گذاری دقیق و استفاده از پروفیل‌های باکیفیت این مشکل را به حداقل می‌رساند.
