ساعتی اوج گرماست و خانه شما بی‌رمق شده؛ تنها صدای باد همیشگی کولر گازی به گوش می‌رسد، اما خبری از خنکی نیست. در بسیاری از این مواقع، دلیل اصلی این مشکل کمبود گاز مبرد دستگاه است – اتفاقی که بی‌گاز شدن کولر را به وضعیتی شبیه ماشین بی‌سوخت تبدیل می‌کند. در واقع، طبق توضیح یک منبع آموزشی، گاز مبرد (فرئون) نقش «سوخت» کولر گازی را ایفا می‌کند و اگر مقدار آن کافی نباشد، دستگاه قادر به خنک کردن نخواهد بود. به بیان دیگر، درست مثل یک خودروی بدون بنزین، کولر گازی بدون گاز مبرد اصولی، کارایی خود را از دست می‌دهد. بررسی‌های تخصصی نشان می‌دهد که انواع کولرهای گازی پنجره‌ای معمولاً با گاز R22 و اسپلیت‌های مدرن با R410A شارژ می‌شوند. بنابراین، شناسایی نوع گاز مبرد مناسب و نحوه صحیح شارژ آن، اولین قدم کلیدی در نگهداری بهینه کولر است. همین‌طور منابع تخصصی غیررسمی مانند سایت جنرال گلد (generallgold.ir) به نکات جالبی درباره اهمیت شارژ دقیق گاز اشاره کرده‌اند.

خرید کولرگازی جنرال گلد

کولرگازی جنرال گلد یکی از محصولات شرکت و فروشگاه General Gold است. این برند معروف در تولید انواع تجهیزات الکتریکی و الکترونیکی به ویژه در زمینه تجهیزات خانگی و تجاری فعالیت دارد. کولرگازی جنرال گلد یکی از برندهای معتبر کولرگازی در ایران است که محصولات خود را با کیفیت بالا و قیمت مناسب عرضه می کند. کمپانی جنرال گلد زیر نظر شرکت های مدیا استار و کریر که جز شرکت های مطرح در زمینه لوازم خانگی هستند فعالیت می کند. طراحی و دیزاین محصولات جنرال گلد توسط شرکت گیلبرت تایلند انجام می پذیر.  انواع مختلف محصولات کمپانی جنرال گلد اعم از کولرگازی تک پنل دیواری، کولرگازی ایستاده،کولرگازی پرتابل جنرال گلد، کولرگازی داکت اسپلیت جنرال گلد ،شوفاژبرقی و … در نمایندگی جنرال گلد عرضه می شود و برای انواع فضاها و نیازها مناسب هستند. لازم به ذکر است که کولرگازی جنرال گلد نسبت به سایر برندهای معتبر کولرگازی قیمت مناسبی دارند که در این مورد در ادامه مفصلا توضیحاتی ارائه خواهد شد.

در اینجا تنها به این بسنده می کنیم که جدا از آنچه گفته شد، اسپلیت جنرال گلد یکی از محصولات شرکت جنرال گلد است که در زمینه سیستم ‌های تهویه مطبوع است که در ساخت محصولاتش از تکنولوژی مدرن و قطعات با کیفیت استفاده می‌ کند. بنابر این توصیه می کنیم اگر قصد خرید این برند از کولر گازی را دارید، این مقاله را از دست ندهید.

نقش گاز مبرد و ضرورت شارژ به‌موقع

گاز مبرد در کولر گازی مثل چرخه تبرید یک دستگاه، نقشی بنیادین دارد. هنگامی که از فن پیش‌رانش و لوله‌های داخلی عبور می‌کند، گرمای محیط را جذب کرده و خنکای حاصل را به فن منتقل می‌کند. به همین دلیل، وجود مقدار کافی گاز مبرد برای عملکرد صحیح دستگاه ضروری است. مطابق گزارش‌های تخصصی، کمبود گاز کولر گازی می‌تواند «کل سیکل تبرید را مختل کند». علت اصلی کاهش گاز مبرد در مدار، معمولاً نشتی است نه مصرف شدن؛ یعنی مشکل از فرونت دستگاه است و نه فرون بنزین. به همین خاطر در فرآیند شارژ گاز کولر گازی همیشه ابتدا باید نشتی‌یابی و رفع عیب شود؛ در غیر این صورت، شارژ مجدد گاز باز هم هدر خواهد رفت. علاوه بر این، تجربه عملی نشان می‌دهد که با کاهش گاز، آمپر مصرفی کمپرسور افزایش می‌یابد و عمر قطعات مهم مانند کمپرسور به خطر می‌افتد. بنابر توصیه کارشناسان، انجام سرویس دوره‌ای دقیق و شارژ گاز قبل از شروع فصل گرم، عمر سیستم تهویه را افزایش و از بروز خرابی‌های گران‌قیمت جلوگیری می‌کند.

انواع گاز مبرد کولر گازی و کاربردهای هر کدام

در بازار کولر گازی انواع مختلفی از گاز مبرد وجود دارد، اما در ایران، معمولاً دو نوع اصلی مورد استفاده قرار می‌گیرد: R22 و R410A. گاز R410A (پورون) از خانواده هیدروفلوروکربن‌ها (HFC) است و به دلیل راندمان بالای انتقال حرارت و سازگاری با تجهیزات جدید، در کولرهای مدرن به کار می‌رود. این گاز به لایه ازون آسیب نمی‌رساند و فشار کاری بالاتری نسبت به R22 دارد. در مقابل، گاز R22 (فریون) از نسل قدیمی‌تری به‌شمار می‌رود؛ این گاز ترکیبی از کلر، هیدروژن، فلوئور و کربن است و به دلیل اثر مخرب بر لایه ازون، دیگر در تولید کولرهای جدید استفاده نمی‌شود. هرچند هنوز بسیاری از کولرهای قدیمی پنجره‌ای و برخی اسپلیت‌های پیش از ۱۰ سال قبل نیازمند R22 هستند. مهم است بدانیم که این دو نوع گاز را نباید به جای یکدیگر استفاده کرد؛ زیرا مشخصات و فشار کاری متفاوتی دارند و جایگزینی ناصحیح آن‌ها ممکن است به سوختن کمپرسور منجر شود.

یکی از نکات کلیدی در انتخاب گاز مبرد، هزینه و قیمت آن است. گاز R22 به علت کمیابی و محدودیت تولید، گران‌تر از R410A است. به گزارش جام جم، «قیمت گاز کولر گازی R22 بالاتر از گاز R410» است . همین خبر می‌گوید که در محاسبات هزینه شارژ گاز، معمولاً «قیمت گاز کولر گازی یک کیلویی» به‌عنوان مبنا در نظر گرفته می‌شو. برای مثال یک منبع فنی این‌طور گزارش کرده که قیمت هر کیلوگرم R410A حدود ۱۰۰۰۰۰۰ تا ۱۵۰۰۰۰۰ تومان و R22 حدود ۱۲۰۰۰۰۰ تا ۱۸۰۰۰۰۰ تومان است . این اعداد تقریباً با نرخ‌های فعلی مطابقت دارند و می‌توان در زمان تهیه گاز یا برآورد هزینه، از آن‌ها کمک گرفت. البته قیمت دقیق بر اساس نوسان بازار، برند گاز و محل خرید متفاوت است. برای نمونه، گاز R22 در سیلندر «۲۴۰۰۰» عرضه می‌شود که معمولاً قیمت هر کیلوگرم آن بین حدود ۱٫۲ تا ۱٫۸ میلیون تومان است . فروشگاه‌هایی مانند جنرال گلد (generallgold.ir) گاهی این مبردها را به صورت بسته‌ای و همراه با تجهیزات مرتبط عرضه می‌کنند، ولی لازم است پیش از خرید، مشخصات فنی دستگاه و مقدار گاز مورد نیاز را مد نظر قرار دهید.

علائم کمبود گاز و بهترین زمان شارژ

تشخیص اینکه کولر گازی نیاز به شارژ دارد، معمولاً با مشاهده علائمی همراه است. اگر باد خروجی از پنل داخلی ضعیف یا گرم شد، کمپرسور به سختی کار می‌کند یا دور آن بالا می‌رود، سطح صدای غیرعادی ایجاد می‌شود و لوله‌های خروجی به‌ویژه لوله برگشت بخار (لوله برگشت پایین‌تر) یخ می‌زند، احتمالاً گاز مبرد دستگاه کاهش پیدا کرده است. همچنین اگر با وجود روشن بودن کولر، تفاوت دمای قابل توجهی بین داخل و بیرون دستگاه مشاهده نکنید، باز هم نشانه کاهش گاز است. در هر صورت، برای اطمینان از کمبود گاز می‌توان فشار سیستم را با گیج مانوفیلد اندازه‌گیری کرد – کاری که فقط تکنسین‌های متخصص باید انجام دهند.

اما سؤال مهم این است که چه زمانی برای شارژ گاز اقدام کنیم تا بیشترین صرفه‌جویی و کارایی حاصل شود. بر اساس منابع فنی، بهترین زمان شارژ گاز کولر گازی قبل از شروع فصل اوج گرما است؛ یعنی معمولاً اواخر زمستان یا اوایل بهار. در این بازه زمانی، تقاضا برای سرویس پایین‌تر است و هزینه خدمات گران نمی‌شود؛ همچنین شما با گاز کافی وارد ماه‌های گرم می‌شوید و خطر فشار زیاد روی کمپرسور بر اثر کمبود گاز کاهش می‌یابد. به بیان دیگر، حتی اگر کولر در پاییز یا زمستان نیز استفاده می‌شود، چکاپ و وکیوم دستگاه پیش از گرمای تابستان بسیار مهم است تا مصرف برق بهینه بماند و جلوی خرابی‌های شدید گرفته شود. اگر از کولر به عنوان هیتر در زمستان هم استفاده می‌کنید، حتماً در تابستان شارژ مجدد آن را فراموش نکنید.

مراحل اصولی شارژ گاز کولر گازی

شارژ گاز کولر گازی یک فرایند تخصصی است که بدون آشنایی با تجهیزات و ملاحظات ایمنی ممکن است به دستگاه آسیب برساند. به طور کلی، مراحل اصلی چنین است: اول باید نشتی‌یابی و رفع نشتی به طور کامل انجام شود؛ سپس سیستم را کاملاً خالی (وکیوم) می‌کنند و در نهایت گاز جدید به دستگاه تزریق می‌شود. در جزئیات کار، ابتدا منبع گاز مبرد (سیلندر) به دستگاه شارژ وصل می‌شود و با کمک یک پمپ وکیوم هوای موجود و رطوبت مدار تخلیه می‌گردد. کارشناسان توصیه می‌کنند که پمپ باید دست‌کم ۱۵ تا ۳۰ دقیقه کار کند تا فشار درون سیستم به زیر ۵۰۰ میکرون برسد . این تخلیه کامل از اهمیت زیادی برخوردار است، چرا که وجود رطوبت در مدار می‌تواند به کمپرسور آسیب برساند. در مرحله وکیوم، تمامی خطوط و شیرها هم بررسی می‌شود تا نشتی احتمالی اصلاح شود . (نکته ایمنی: فرایند شارژ حتماً باید با دستکش و عینک محافظ انجام شود، زیرا تماس مستقیم مبرد با پوست یا چشم می‌تواند خطرناک باشد

پس از وکیوم، سیلندر گاز را روی یک ترازو (گیج وزنی) قرار می‌دهند تا مقدار مبرد مورد نیاز را دقیقاً اندازه‌گیری کنند. سپس شلنگ‌ شارژ را باز می‌کنند تا گاز به سیستم وارد شود. این روش که «شارژ وزنی» نام دارد، یکی از دقیق‌ترین روش‌ها است. البته در برخی موارد از گیج مانوفیلد برای کنترل فشار و همچنین روش‌های کنترلی مانند شارژ آمپری (بر اساس جریان مصرفی کمپرسور) نیز استفاده می‌شود. ولی کلیت کار به این صورت است که با هدایت گاز مبرد جدید از طریق مجموعه گیج و شلنگ، فشار ورودی و خروجی دستگاه را پایش می‌کنند و بر اساس مشخصات فنی کولر، مقدار دقیق گاز را وارد می‌کنند . به عنوان نمونه، در یک راهنمای آموزشی آمده است که «ابتدا با کمک پمپ وکیوم، هوای داخل مدار کولر گازی به طور کامل تخلیه می‌شود» سپس «کپسول گاز مبرد روی ترازو دیجیتال قرار گرفته و وزن دقیق گاز موجود در کپسول مشخص می‌شود». در نهایت، گاز مبرد با دقت مورد نیاز شارژ می‌گردد تا به میزان استاندارد کارخانه برسد (این اطلاعات معمولاً روی برچسب فنی پنل خارجی ذکر شده).

نحوه شارژ کولر گازی اسپلیت R22

شارژ کولرهای اسپلیت قدیمی‌تر که از گاز R22 استفاده می‌کنند، تفاوت‌های جزیی دارد. به دلیل اینکه گاز R22 فشار کاری پائین‌تری نسبت به R410A دارد و به سرعت به مایع تغییر فاز می‌دهد، می‌بایست مطمئن شوید که در طول شارژ، سیلندر گاز عمودی بماند و گاز تنها در فاز بخار وارد سیستم شود. روش اصلی شارژ در این مدل‌ها نیز وزنی است: پس از وکیوم کامل مدار و اطمینان از نبود نشتی، می‌توان با ترازو دیجیتال مقدار دقیق R22 مورد نیاز را اندازه‌گیری و تزریق کرد. توجه داشته باشید که R22 قابلیت خالص بودن کمتری نسبت به R410A دارد، بنابراین ترکیبی بودن آن می‌تواند موجب گرفتگی کندانسور یا کویل‌ها شود؛ به همین دلیل توصیه می‌شود همواره از گاز اورجینال و سیلندرهای استاندارد (معمولاً با کد ۲۴۰۰۰ شناخته می‌شود) استفاده شود. در عمل، «مراحل شارژ گاز کولر گازی به صورت اصولی» که شامل وکیوم، اتصال گیج، کنترل فشار و تزریق گاز با احتیاط است در R22 نیز به همان ترتیب پیاده می‌شود. پس از انجام شارژ، باید دوباره سیستم را با گیج چک کرد تا فشارها با مقادیر نرمال مطابقت داشته باشند و کارکرد دستگاه پایدار شود.

جدول: مقایسه کلی قیمت و کاربرد دو گاز مبرد پرکاربرد کولر گازی (قیمت‌های مربوط به سال ۱۴۰۴ تقریباً تخمینی است). برای مثال، مبرد R22 که در سیلندرهای استاندارد ۱۳.۶ کیلویی (معروف به ۲۴۰۰۰) فروخته می‌شود، قیمت هر کیلوگرم آن حدود ۱٫۳ میلیون تومان است. برای مشاهده قیمت‌های به‌روزتر یا خرید مبرد اصلی به فروشگاه‌ها و وب‌سایت‌هایی همچون جنرال گلد مراجعه کنید. فراهم بودن مبرد اورجینال با قیمت مناسب، یکی از مقدمات شارژ اصولی است.

هزینه شارژ گاز و تعرفه‌های کولرگازی دیجی کالا سال ۱۴۰۴

بحث هزینه و تعرفه شارژ کولرگازی یکی از مهم‌ترین نکات برای مصرف‌کننده‌گان دیجی کالا است. البته هزینه دقیق به فاکتورهای متعددی بستگی دارد: نوع گاز مبرد، ظرفیت کولر (۹۰۰۰ تا ۶۰۰۰۰ BTU)، نیاز به رفع نشتی و محل انجام کار (در محل یا تعمیرگاه) همه تأثیرگذار است. با این حال، برای داشتن برآورد اولیه می‌توانیم به اعداد حدودی منابع اتاق فکر فنی مراجعه کنیم. یک منبع معتبر ذکر کرده است که «هزینه شارژ گاز کولر گازی» بین حدود ۳۰۰ هزار تا ۲,۵۰۰,۰۰۰ تومان متغیر است . این بازه وسیع به این دلیل است که شارژ جزئی (مثلاً اضافه‌کردن کمی گاز) طبیعتاً ارزان‌تر از شارژ کامل یک دستگاه پرمصرف است. در عمل، شارژ یک کولر ۱۲۰۰۰ BTU اسپلیت دیواری در تهران ممکن است حدود ۱.۵ تا ۲.۵ میلیون تومان هزینه داشته باشد، در حالی که کولرهای بزرگ‌تر هزینه‌های بیشتری می‌طلبند. همچنین باید توجه داشت که در سال ۱۴۰۴ به‌واسطه تغییرات قیمت گاز و اجرت تکنسین، تعرفه‌ها اندکی افزایش یافته‌اند. در مجموع «هزینه شارژ گاز کولر گازی ۱۴۰۴» را می‌توان میانگیناً حدود ۳۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان در نظر گرفت، البته معمولاً نزدیک به سقف این بازه.

پیش از شارژ، اگر نشتی وجود داشته باشد، باید آن را اصلاح کرد (کیفیت کار وکیوم و رفع نشتی در تعیین هزینه نهایی اهمیت دارد). برخی آموزش‌ها نیز توضیح داده‌اند که علاوه بر قیمت گاز، «هزینه رفع نشتی و وکیوم کامل» نیز خود می‌تواند بین ۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان باشد. نکته دیگر این است که اجرت خدمات در محل بالاتر است؛ چنانچه بخواهید تکنسین به خانه شما بیاید، هزینه ایاب و ذهاب و وقت صرف شده در هزینه نهایی منظور می‌شود.