مبحث رهبری و مدیریت استراتژیک بخشی جدانشدنی از ساختار کسب و کار محسوب می‌شودکه برای هدایت سازمان به سوی اهداف بلند مدت خود، ضروری است. مدیریت استراتژیک با رهبری استراتژیک تفاوت‌هایی دارد که در ادامه به تفاوت این دو اشاره خواهیم کرد.
رهبری استراتژیک مستلزم توانمندسازی رهبران برای هدایت سازمان خود با استفاده بهینه از منابع و توسعه استراتژی‌هایی جهت رسیدن به اهداف ایشان است. مدیریت استراتژیک نسبت به رهبری استراتژیک حوزه بزرگتری را دربر می‌گیرد. این حوزه شامل فعالیت‌ها و تصمیماتی مانند تحلیل، برنامه‌ریزی، کاربست و نظارت است. این فعالیت‌ها و تصمیمات هستند که عملکرد بلندمدت سازمان‌ها را تعیین خواهند کرد.
تفاوت رهبری با مدیریت استراتژیک
جالب است بدانیم، در حالی که رهبری استراتژیک بر نقش رهبران در شکل‌دهی به استراتژی سازمان تمرکز دارد، مدیریت استراتژیک حوزه‌های وسیع‌تری را مورد توجه قرار می‌دهد. این حوزه‌ها شامل، تحلیل محیطی، امتیازات رقابتی و مدیریت بحران و … می‌شوند.
رهبری استراتژیک بر کارایی سازمانی موثر است و اهمیت توانایی‌های تطبیق و تصمیم‌گیری رهبران را در محیط‌های پویای کسب‌و‌کار مورد تاکید قرار می‌دهد. این موضوع بر اهمیت فاکتورهای انسانی به عنوان عنصری اساسی در موفقیت استراتژی‌های شرکت‌ها نیز تاکید دارد.
خلاصه آنکه، رهبری و مدیریت استراتژیک برای موفقیت فعالیت‌های کسب و کار که با ماموریت سازمان‌ها همسویی داشته باشند، ضروری است. رهبری استراتژیک را می‌توان با نفوذ شخصی رهبران و توانایی تصمیم‌گیری استراتژیک آنان تبیین کرد. مدیریت استراتژیک شامل رویکرد سیستماتیک به هدایت سازمان در مسیر نیل به اهداف و ماموریتش است.
دانستیم که رهبری و مدیریت استراتژیک از لحاظ گستره کاری با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. با اینکه هر دوی این بخشها از یکدیگر مستقل عمل می‌کنند، به هدایت بهینه کسب و کار در شرایط پیچیده امروزی بازار، کمک می‌کنند.
مهارت‌های کلیدی رهبری و مدیریت استراتژیک
رهبری و مدیریت استراتژیک کسب و کار نیازمند مهارت‌های چندوجهی برای گذر از موانع سازمانی و دستیابی به اهداف استراتژیک است. این مهارت‌ها شامل موارد زیر می‌شوند:
مهارت های رهبری:
- تفکر استراتژیک و بینش آینده نگر
- تصمیم گیری موثر
- ایجاد انگیزه و توانمندسازی کارکنان
- برقراری ارتباط موثر
- حل مسئله و مدیریت تغییر
- الهام بخشی و الگوسازی برای کارکنان
- نظارت و کنترل اثربخش
مهارت های مدیریت استراتژیک:
- تحلیل محیط داخلی و خارجی کسب و کار
- تعیین چشم انداز، ماموریت و اهداف استراتژیک
- طراحی و اجرای استراتژی های کسب و کار
- تخصیص و بهینه سازی منابع سازمان
- پایش و ارزیابی عملکرد استراتژیک
- انعطاف پذیری و سازگاری با شرایط متغیر
- سرمایه گذاری و تخصیص منابع استراتژیک
کسب این مهارت‌ها برای کسانی که در پی رهبری و مدیریت استراتژیک هستند، ضروری محسوب می‌شود. در ادامه به توضیح تک‌تک این موارد خواهیم پرداخت.
تفکر استراتژیک
تفکر استراتژیک مستلزم درکی عمیق از محیط کسب و کار است و به علاوه نیازمند توانایی تبیین استراتژی‌های نوآورانه و آگاهانه خواهد بود. تفکر استراتژیک یک فرایند شناختی چند وجهی محسوب می‌شودکه جزء لاینفک فرایند مدیریت استراتژیک است. ذهنیت استراتژیک، نوآوری و خلاقیت را تقویت کرد و نقش مهمی را قبل، حین و بعد از برنامه ریزی استراتژیک ایفا می‌کند.
ارتباطات موثر
داشتن ارتباطات موثر برای تبیین مسائل، جذب سهامداران و ایجاد محیط مناسب برای همکاری، ضروری است. ارتباط مؤثر مهارتی ضروری شامل درک عمیق از دیدگاه مخاطب، خودانگیختگی و پایبندی به اصول معنایی و عملی است که درک متقابل را تضمین می‌کنند.
مدیریت منابع
مدیریت منابع شامل بهینه‌سازی منابع مالی، انسانی و فکری که سازمان را در دستیابی به اهدافش یاری می‌دهد. برای بهینه سازی استفاده از منابع نیازمند بهبود عملکرد سیستم و حمایت از تصمیمات مدیریت استراتژیک هستیم. در اینجا هدف، به حداکثر رساندن استفاده از منابع در دسترس است.
توانایی ایجاد تغییر و نوآوری
توانایی ایجاد تغییر و نوآوری نیز برای انطباق با محیط دائماً دستخوش تغییر کسب و کار است که به حفظ امتیازات رقابتی می‌انجامد. توانایی ایجاد تغییر و نوآوری، مهارتی حیاتی برای سازمان است که به درک جامعی از فرآیندهای تغییر، مهارت‌های رهبری و مشارکت ذینفعان نیاز دارد.
دیگر مهارت‌های لازم برای رهبری و مدیریت استراتژیک
در حالی که این مهارت‌ها عمدتاً، مهارت‌هایی حیاتی هستند، اهمیت کسب دیگر مهارت‌های مربوطه که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت نیز اخیراً به رسمیت شناخته شده است. این مهارت‌ها شامل مواردی چون:
- فراست تجاری
- همدلی و سرمایه اجتماعی
برای افزایش اثربخشی رهبری استراتژیک می‌شوند.
فراست تجاری
فراست تجاری به عنوان مکملی برای مهارت‌های سنتی رهبری و مدیریت استراتژیک، به ویژه در بخشهای چند وجهی مانند بخش بهداشت و درمان محسوب می‌شود. این مهارت شامل ترکیبی از دانش و شایستگی‌هایی است که افراد را قادر می‌سازد تا تصمیمات تجاری درستی بگیرند و سازمان‌ها را با موفقیت رهبری کنند.
همدلی و سرمایه اجتماعی
همدلی و سرمایه اجتماعی برای درک و استفاده از وجوه انسانی کسب و کار از اهمیت ویژهای برخوردار است. همدلی و سرمایه اجتماعی عناصر به هم پیوسته‌ای هستند که به طور قابل توجهی بر پویایی کسب و کار تأثیر می گذارند. همدلی روابط بین فردی را بهبود و تعامل با مشتریان را افزایش می دهد. سرمایه اجتماعی نیز فرهنگ مشارکت و حمایت سازمانی را بهبود می‌بخشد.
رهبری و مدیریت استراتژیک چگونه شکل می‌گیرد؟
افراد برای آغاز رهبری و مدیریت استراتژیک باید ابتدا نقش رهبری و مدیریت استراتژیک در متن کسب و کار را درک کنند و میزان اهمیت همسویی مهارت‌های رهبری با تغییرات و تاثیرات محیط کار را دریابند. رهبری استراتژیک شامل هدایت سازمان به سمت اهداف استراتژیک خود با استفاده بهینه از منابع و همچنین ایجاد محیطی است که از نوآوری و توانمندسازی تیم حمایت می‌کند.
جالب است بدانیم، مطالعات تجربی نشان داده‌اند که رهبری و مدیریت استراتژیک به طور قابل توجه‌ای بر عملکرد سازمانی خصوصاً در شرکت های کوچک و متوسط تأثیر می‌گذارد. علاوه‌بر این، توصیه می شود که افراد و سازمان ها به طور منظم مهارت‌های رهبری و مدیریت استراتژیک خود را برای دستیابی به نتایج مطلوب به روز کنند.
برای کسب دانش و مهارت های رهبری استراتژیک در کسب و کار، شرکت در دوره مدیریت استراتژیک بهترین گزینه است. این دوره ها به شما کمک می کنند تا با چارچوب های مفهومی و ابزارهای تحلیلی رایج در مدیریت استراتژیک آشنا شوید. شما در این دوره ها می آموزید که چگونه محیط داخلی و خارجی کسب و کار را تحلیل کنید، استراتژی های مناسب را طراحی و پیاده سازی نمایید، منابع را بهینه سازی کنید و به صورت مداوم عملکرد استراتژیک را پایش و ارزیابی نمایید. این مهارت ها به شما کمک می کنند تا به یک رهبر استراتژیک موفق تبدیل شوید و بتوانید سازمان را در شرایط رقابتی پیچیده هدایت نمایید.
توانایی‌های اصلی رهبری و مدیریت استراتژیک در کسب و کار
با نامطمئن شدن روزافزون فضای کسب‌و‌کار، فرصت سرمایه‌گذاری بیشتری در زمینه رهبری و مدیریت استراتژیک ایجاد می‌شود. تحقیقات موسسه وارتون بر روی بیش از 20.000 مدیر اجرایی نشان می‌دهد که رهبران استراتژیک برای دسترسی به اهدافشان نیازمند دستیابی به چند مهارت کلیدی هستند. این مهارت‌ها شامل موارد زیر می‌شود:
- توانایی پیش‌بینی
- توانایی رویارویی با چالش‌ها
- توانایی تفسیر
- توانایی تصمیم‌گیری
- توانایی همسو شدن
- توانایی یادگیری
تبدیل شدن به یک مدیر استراتژیک نیازمند داشتن مهارت‌های بالا و یافتن نقاط ضعف سازمان در این موارد و حل کردن آنها است.
10 اصل رهبری و مدیریت استراتژیک در کسب و کار
اصول رهبری کسب و کار و مدیریت استراتژیک می‌توانند به گشایش قفل نیروهای بالقوه سازمان کمک کنند. این اصول ترکیبی از سیستم های سازمانی و قابلیت های فردی را نشان می‌دهند. این اصول به شرح زیر هستند:
- تقسیم مسئولیت‌ها
- اشتراک‌گذاری باز و صادقانه اطلاعات
- ایجاد مسیرهای مختلف برای خلق و آزمایش ایده‌ها
- ایجاد فضایی امن در صورت شکست خوردن
- ایجاد دسترسی به دیگر استراتژی‌ها
- ایجاد فرصت یادگیری از طریق تجربه
- استخدام با هدف ایجاد تنوع در سازمان
- تمام و کمال در خدمتِ کار بودن
- اختصاص زمانی به بازبینی
- شناخت توسعه رهبری به عنوان تمرینی مداوم
با پیروی از این 10 اصل که در اینجا آورده شد، مهارت و نفوذ لازم برای ایجاد موفقیت برای افرادی که از پی شما می‌آیند را کسب خواهید کرد.
تاریخچه رهبری و مدیریت استراتژیک
تاریخچه رهبری و مدیریت استراتژیک در کسب و کار موضوعی چند وجهی است که در طی زمان به طور قابل توجه‌ای تحول یافته است. مفهوم رهبری استراتژیک چندین دهه است که به عنوان بخشی از روشهای مدیریتی شناخته می‌شود. این موضوع خصوصاً در سطوح بالای مدیریتی مانند مدیران ارشد واحدهای استراتژیک شرکت‌های کوچک و متوسط صادق است.
رهبری استراتژیک سازمان ها را به سوی دستیابی به اهداف استراتژیک و موفقیت بلندمدت، با تاکید بر اهمیت چشم‌انداز، ماموریت و تدوین استراتژی نوآورانه هدایت می‌کنند. نکته جالب اینجاست که با وجود اینکه مدیریت استراتژیک پیش از این تنها در سطوح بالای مدیریتی به کار گرفته می‌شد، امروزه از اصول آن در همه سطوح سازمان من جمله محیط‌های آموزشی استفاده می‌شود.
رهبری و مدیریت استراتژیک در کسب‌و‌کار شامل رویکردهای متنوعی است که برای رسیدگی به چالش ها و فرصت‌های ارائه شده توسط زمینه‌های مختلف سازمانی طراحی شده‌اند. محققان بر نیاز به رهبری استراتژیک در محیط‌های ناآرام و تغییرات اساسی در مدیریت برای بهبود عملکرد تاکید می‌کنند. آنها می‌گویند که برنامه‌ریزی سنتی شرکت باید با استراتژی‌های جدید برای اجرای موثر تکمیل شود. دیگر محققان به بررسی ادغام رهبری استراتژیک با مدیریت فروش پرداخته‌اند و بر تاثیر مستقیم مدیریت کارآمد بر موفقیت در فروش و نقش انگیزشی رهبری در هدایت تیم‌های فروش تاکید کرده‌اند.
