به حالتی که در آن فرد می‌تواند به راحتی مفاصل خود را تکان دهد و حس می‌کند که انعطاف پذیری مفاصلش کم شده است، خشکی مفصل می‌گویند. با افزایش سن احتمال ابتلا به این مشکل در افراد افزایش می‌یابد. شرایط زندگی و وضع جسمانی نیز در ایجاد این عارضه بی‌تاثیر نیست. در ادامه به توضیحات کامل در خصوص این مشکل و عوامل موثر بر ایجاد آن و راهکارهای درمانی آن می‌پردازیم.
خشکی مفصل چیست؟
شاید برای شما هم پیش بیاید که بعد از مدت زمان طولانی که می‌نشینید یا زمانی که از خواب بیدار می‌شوید، در مفاصل خود احساس درد می‌کنید. به این حالت خشکی مفصل می‌گویند. معمولاً این درد پس از کمی حرکت بدن خود به خود از بین می‌رود. در موارد بسیار کم فرد احساس سفتی در فاصل می‌کند؛ که معمولاً دردناکی بیشتری احساس می‌کند و این درد مدت بیشتری در بدن او باقی می‌ماند.
اصلی‌ترین دلایل خشکی مفاصل
گفتیم که یکی از دلایل ایجاد خشکی در مفاصل افزایش سن است. دلایل دیگری نیز منجر به ایجاد این مشکل می‌شود. از جمله:
آرتریت روماتوئید
آرتریت روماتوئید که شایع‌ترین نوع آرتریت‌ها است، می‌تواند عامل اصلی درد مفاصل باشد. این نوع از آرتریت در سن ۳۰ سالگی تا ۶۰ سالگی در افراد بروز می‌کند. آرتریت روماتوئید یک نوع اختلال التهابی است که در آن سیستم ایمنی بدن اشتباها بافت‌های سالم بدن را از بین می‌برد و آنها را بیگانه فرض می‌کند. بر اثر این مشکل مفاصل تغییر شکل می‌دهند و موجب ساییدگی و خوردگی استخوان می‌شوند.
برای آرتریت روماتوئید هیچگونه درمان قطعی وجود ندارد و فقط می‌توان آن را از طریق دارو و روش‌های دیگر کنترل کرد. هدف از کنترل این بیماری جلوگیری از پیشرفت و عوارض خطرناک آن برای فرد بیمار است.
استئوآرتریت
آرتروز یا استئوآرتریت یکی دیگر از انواع شایع بیماری آرتریت است که در افراد بالای ۶۵ سال بروز می‌کند. بر اثر این مشکل غروف مفاصل نازک می‌شود و از بین می‌رود. استئوآرتریت معمولاً در زانو، لگن، انگشتان کمر و گردن به وجود می‌آید. در صورت پیشرفت این بیماری می‌تواند علائمی چون خشکی مفصل، درد، تورم و صدا دادن مفصل را به وجود آورد.
لوپوس
لوپوس نیز یکی از بیماری‌های خود ایمنی است که به بافت‌ها و اندام‌های مختلف بدن حمله می‌کند و به آنها آسیب می‌رساند. اگر این بیماری به مفاصل حمله کند، موجب درد، تورم و خشکی آنها می‌شود. ممکن است برای تشخیص بیماری لوپوس دچار مشکل شوید؛ زیرا علائمی مشابه با بیماری‌های دیگر دارد.
بورسیت
به بالشتک‌های کوچک و پر از مایع که در اطراف استخوان‌ها و لیگامان‌ها وجود دارد و موجب نرمی و راحتی حرکات استخوان می‌شود. در صورتی که این بالشتک‌ها با التهاب مواجه شوند به آن بورسیت می‌گوییم. این مشکل می‌تواند خشکی و درد مفاصل را به وجود آورد.
بورسیت در هر مفصلی ممکن است ایجاد شود، اما بورسیت پاشنه ، آرنج، شانه و لگن شایع‌تر است. درمان اصلی آن استراحت مفاصل است و می‌تواند خود به خود بهبود پیدا کند.
نقرس و خشکی مفصل
برخلاف دیگر دلایل خشکی مفاصل نقرس کاملاً ناگهانی در فرد به وجود می‌آید و می‌تواند فرد مبتلا را از خواب بیدار کند. این مشکل هر مفصلی را درگیر می‌کند، اما مفصل شست پا نخستین مقصد آن است. مردان بیشتر از زنان به نقرس دچار می‌شوند و همچنین ابتلا به نقرس در زنان یائسه نیز بیشتر است.
تومورهای استخوانی
یکی از نادرترین بیماری‌هایی که در استخوان‌ها و مفاصل به وجود می‌آید، تومورهای استخوانی است. اگر این مشکل از نوع بدخیم باشد می‌تواند درد و خشکی مفاصل را ایجاد کند. افراد مبتلا به این بیماری در مواجهه با محرک‌های معمولی نیز دچار تورم یا حساسیت می‌شوند. البته همه افراد در صورت وجود تومورهای استخوانی احساس درد نمی‌کنند.
چاقی و رژیم غذایی
اگر وزن شما زیاد است و بدنتان مجبور است که فشار بیشتری تحمل کند، ممکن است که دچار خشکی مفاصل شوید. زیرا در این شرایط به مفاصل هم فشار بیشتری وارد می‌شود. از طرفی چاقی منجر به آرتروز و در نهایت خشکی مفاصل می‌شود. اضافه وزن همچنان می‌تواند بر سلامتی استخوان‌ها تاثیرات منفی بگذارد.
حالت خواب و ساعت
اگر شما هم جز آن دسته از افرادی هستید که هنگام خواب ستون فقراتتان در یک راستا قرار ندارد و گردنتان در حالت خنثی قرار دارد، احتمال ابتلا به خشکی و سفتی مفاصل در شما وجود دارد.
عوارض خشکی مفصل
اگر انجام کارهای عادی روزانه مانند راه رفتن، ایستادن و تایپ کردن برای شما دشوار است، احتمالاً دچار خشکی مفاصل هستید. خشکی مفصل در تمامی مفاصل بدن از جمله انگشتان، دست‌ها، زانوها، آرنج، مچ دست و غیره را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
اگر نسبت به درمان سریع این مشکل اقدام نکنید، می‌تواند عوارضی چون انقباض ماهیچه‌ها، بی‌حرکتی جزئی، بی‌حسی و عدم کارایی دست‌ها و پاها را به وجود آورد. همچنین این مشکل می‌تواند بر سیستم عصبی، قلبی، عروقی و اسکلتی بدن تاثیر بگذارد.
روش‌های تشخیص
زمانی که علائم این بیماری را داشتید برای تشخیص صحیح و آغاز اقدامات درمانی باید به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید. پزشک در اولین قدم عامل ایجاد این مشکل در شما را بررسی می‌کند. به این منظور باید به معاینه فیزیکی و بالینی بپردازد.
پزشکان معمولاً دامنه حرکتی مفاصل شما را بررسی می‌کنند و از شما در مورد اقداماتی که اخیراً انجام داده‌اید، سوال می‌پرسند.
پیشگیری از خشکی مفصل
همیشه پیشگیری از درمان راحت‌تر است، این مورد در خصوص خشکی مفصل نیز صدق می‌کند. به منظور جلوگیری از خشکی مفصل می‌توانید:
- ورزش کنید تا عضلات خود را تقویت کنید.
- التهاب مفاصل و آسیب دیدگی عضلات و رباط‌ها را جدی بگیرید و نسبت به درمان آنها اقدام کنید.
- مرتباً وضعیت سلامتی بدن، بازوها و پاها را کنترل کنید.
- از ایجاد انقباض در بدن پیشگیری کنید.
- وزن خود را در حالت نرمال نگه دارید و از اضافه وزن بپرهیزید.
- از رژیم غذایی سالم مبتنی بر محصولات گیاهی و غلات استفاده کنید.
- مرتباً به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید تا وضعیت مفاصل شما را بررسی کند.
راه‌های درمانی برای خشکی مفاصل
مانند تمامی مشکلات جسمانی دیگر، خشکی مفاصل نیز به درمان نیاز دارد. اگر احساس خشکی و سفتی در مفاصل شما بیش از ۳۰ دقیقه طول کشید و درد آن با گذشت زمان افزایش یافت، باید هرچه سریعتر به پزشک متخصص مراجعه کنید. پس از تشخیص این بیماری توسط پزشک یکی از راهکارهای درمانی زیر برای شما تجویز می‌شود.
کمپرس سرد و گرم
از جمله اقداماتی که بسیار زیاد مفاصل را تحت تاثیر قرار می‌دهد و به بهبود دامنه حرکتی آنها کمک می‌کند، کمپرس است. چه کمپرس سرد باشد و چه کمپرس گرم می‌تواند برای کنترل و بهبود خشکی و سفتی مفاصل استفاده شود. در روزهای ابتدایی بروز این مشکل، از کمپرس سرد استفاده کنید. یخ را در داخل یک کیسه و یا حوله نخی قرار دهید و روزانه به مدت سه بار و هر بار ۱۵ الی ۲۰ دقیقه آن را بر روی ناحیه دردناک قرار دهید.
داروهای استروئیدی
دیگر روش درمانی خشکی مفصل، استروئیدها هستند که می‌توانند تورم و التهاب مفاصل را کاهش دهند. تورم و التهاب در بیماری آرتروز بسیار شایع است. انواع داروهای استروئیدی مانند کورتیکواستروئیدها می‌تواند موجب کاهش این مشکل شود. هرچه درد و التهاب مفاصل کاهش یابد خشکی آنها نیز کاهش می‌یابد. کورتیکواستروئیدها را به صورت تزریقی می‌توانید استفاده کنید.
ورزش و درمان خشکی مفصل
انجام ورزش‌های مناسب و برنامه‌های فیزیوتراپی می‌تواند به افزایش تحرک مفاصل و کاهش خشکی آن کمک کند. ورزش همچنین به کاهش وزن کمک می‌کند و می‌تواند زمینه شکل‌گیری انواع بیماری از جمله خشکی مفاصل را کاهش دهد.
البته اگر به این بیماری مبتلا باشید و بدون اطلاع از ورزش‌هایی که فشار زیاد به مفاصل وارد می‌کند، استفاده کنید، می‌تواند منجر به تشدید بیماری شما شود.
تزریق مفصلی
در تزریق مفصلی، اسید هیالورونیک را که یک نوع مایع مفصلی مصنوعی است و ترکیباتی مشابه با سینویال دارد، به مفاصل تزریق می‌کنند. با این کار فضای خالی بین مفاصل و غضروف پر می‌شود.
تزریق پی‌آرپی برای درمان خشکی مفصل
در روش پی‌آرپی پلاکت غنی که از خون خود فرد استفاده می‌شود را جهت ترمیم و بافت‌های آسیب دیده به مفاصل تزریق می‌کنند. در این روش از خون بیمار استفاده می‌شود و پلاکت‌ها از خون جدا می‌شوند. سپس مایع مورد نظر را به مفاصل تزریق می‌کنند.
جراحی
اگر هیچ یک از روش‌های درمانی فوق برای درمان خشکی مفصل جوابگو نباشد، پزشک باید از جراحی استفاده کند. جراحی تعویض مفصل مانند جراحی تعویض مفصل زانو یکی از این جراحی‌ها است. جراحی یک روش تهاجمی است که دوره نقاهت و بهبودی آن نسبت به سایر روش‌ها طولانی‌تر است.
نتیجه‌گیری
خشکی مفصل از جمله عوارضی است که بر اثر وجود برخی از بیماری‌ها مانند انواع آرتریت به وجود می‌آید. اگر این بیماری بیشتر از ۵ الی ۷ روز ادامه پیدا کند، به منظور جلوگیری از پیشرفت این بیماری باید هرچه سریعتر به پزشک متخصص ارتوپد مراجعه کنید.
دکتر فرشید مالکی بهترین فوق تخصص جراحی پا و مچ پا می باشد.
برای انجام ویزیت و مشاوره با بهترین متخصص ارتوپد و فوق تخصص جراحی پا و مچ پا از طریق شماره 03132210640 اقدام به تعیین نوبت نموده تا ویزیت شوید.
