خرابی کمپرسور کولر ماشین؛ علائم، عیب‌یابی و تعمیر

به انتشار از سایت خبری بصیرت :

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، به نقل از پدال، کمپرسور کولر خودرو به عنوان قلب سیستم تهویه مطبوع، وظیفه فشرده‌سازی گاز مبرد و انتقال آن به کندانسور را بر عهده دارد. خرابی این قطعه می‌تواند باعث توقف خنک‌کنندگی، افزایش مصرف سوخت، یا آسیب به موتور شود. این مقاله با بررسی علائم خرابی، روش‌های عیب‌یابی، تعمیر، تعویض روغن و هزینه‌ها، به رانندگان و مکانیک‌ها کمک می‌کند تا مشکلات کمپرسور را تشخیص دهند و رفع کنند.

کمپرسور کولر خودرو چیست؟

کمپرسور کولر خودرو یکی از اجزای حیاتی و اصلی در سیستم تهویه مطبوع وسایل نقلیه است که وظیفه فشرده‌سازی و گردش گاز مبرد (مانند R۱۳۴a یا R۱۲۳۴yf) را بر عهده دارد تا سرمایش کابین را تأمین کند. این قطعه از اجزای کلیدی نظیر پوسته، پیستون یا روتور، شفت محرک، سوپاپ‌ها و سیستم تسمه و کلاچ الکترومغناطیسی تشکیل شده است که هماهنگی آن‌ها دمای مطلوب داخل خودرو را تضمین می‌کند. اهمیت کمپرسور کولر در حفظ آسایش سرنشینان، به‌ویژه در شرایط آب‌وهوایی گرم و همچنین جلوگیری از خستگی راننده و افزایش ایمنی رانندگی غیرقابل‌انکار است. نگهداری و بررسی دوره‌ای این قطعه برای عملکرد بهینه سیستم کولر و جلوگیری از خرابی‌های پرهزینه امری ضروری تلقی می‌شود.

علائم خرابی کمپرسور کولر

رایج‌ترین نشانه‌های خرابی این قطعه در خودرو به شرح زیر هستند.

• صدای غیرعادی (تق‌تق، زوزه) از کمپرسور

این صدا معمولاً به دلیل فرسودگی بلبرینگ‌ها، شل شدن تسمه، یا خرابی کلاچ الکترومغناطیسی رخ می‌دهد و نشان‌دهنده نیاز به بررسی فوری است.

• عدم خنک‌کنندگی کابین حتی با روشن بودن کولر

ممکن است به دلیل نشتی گاز مبرد، خرابی کمپرسور، یا نقص در سوپاپ‌ها باشد که عملکرد سرمایش را مختل می‌کند.

• نشتی گاز یا روغن در اطراف کمپرسور یا لوله‌ها

نشتی مبرد یا روغن (به‌صورت لکه‌های روغنی یا یخ‌زدگی در اطراف اتصالات) نشان‌دهنده ترک در پوسته یا شل بودن واشرها است که نیاز به تعمیر دارد.

• روشن و خاموش شدن مکرر کمپرسور

این مشکل اغلب به دلیل نقص در رله کمپرسور، فشار ناکافی مبرد، یا خرابی حسگر فشار رخ می‌دهد و می‌تواند به آسیب بیشتر منجر شود.

• بوی سوختگی یا افزایش مصرف سوخت (تا ۵٪)

بوی سوختگی ناشی از داغی بیش از حد تسمه یا موتور الکتریکی کمپرسور است و افزایش مصرف سوخت به دلیل فشار اضافی روی موتور برای جبران خرابی رخ می‌دهد.

• داغ شدن بیش از حد کمپرسور

این عارضه به دلیل کمبود مبرد، گرفتگی کندانسور، یا کارکرد مداوم در بار سنگین ایجاد می‌شود و می‌تواند به سوختن کمپرسور منجر شود.

دلایل خرابی کمپرسور کولر

• نشتی گاز مبرد

نشتی گاز مبرد به دلیل ترک در پوسته، شل بودن اتصالات یا فرسودگی واشرها رخ می‌دهد و کاهش فشار را به دنبال دارد که می‌تواند به آسیب مکانیکی کمپرسور و کاهش کارایی سرمایش منجر شود.

• خرابی کلاچ

عدم درگیری کلاچ الکترومغناطیسی به دلیل فرسودگی یا نقص الکتریکی و کثیفی ناشی از تجمع گردوغبار، می‌تواند مانع انتقال قدرت از موتور به کمپرسور شود.

• فرسودگی بلبرینگ

فرسودگی بلبرینگ‌ها به دلیل استفاده طولانی‌مدت یا کمبود روان‌کاری، صدای غیرعادی (تق‌تق) و لرزش در کمپرسور ایجاد می‌کند که اگر رفع نشود، به خرابی کامل منجر می‌شود.

• مشکلات الکتریکی

خرابی رله، فیوز سوخته، یا نقص در سیم‌کشی می‌تواند جریان الکتریکی کمپرسور را مختل کرده و از عملکرد صحیح آن جلوگیری کند.

• کمبود روغن کمپرسور

کاهش سطح روغن به دلیل نشتی یا عدم تعویض، باعث سایش قطعات داخلی مانند پیستون و شفت شده و عمر کمپرسور را به شدت کاهش می‌دهد.

• آلودگی سیستم

کثیفی در کندانسور یا اواپراتور به دلیل عدم تمیزکاری منظم، جریان مبرد را محدود کرده و فشار اضافی به کمپرسور وارد می‌کند که منجر به خرابی می‌شود.

روش‌های عیب‌یابی کمپرسور کولر ماشین

برای عیب‌یابی مشکلات این قطعه در ابتدا باید چک اولیه را انجام دهید که شامل گوش دادن به صدای کمپرسور در دور تند و همچنین بررسی نشتی گاز یا روغن است. پس از چک اولیه نوبت به تست‌های فنی می‌رسد که شامل موارد زیر است.

اندازه‌گیری فشار در سیستم با فشارسنج

برای بررسی فشار سیستم، از یک فشارسنج مخصوص سیستم تهویه استفاده کنید. این دستگاه به ورودی‌ها و خروجی‌های کمپرسور متصل می‌شود تا فشار سمت بالا و پایین اندازه‌گیری شود. فشار استاندارد معمولاً بین ۲۵-۴۵ PSI در سمت پایین و ۱۵۰-۳۰۰ PSI در سمت بالا است. فشار پایین‌تر از حد معمول نشان‌دهنده نشتی گاز یا خرابی کمپرسور و فشار بالاتر از مشکل در کندانسور یا انسداد است. ابزارهای موردنیاز این تست شامل فشارسنج مانوفلد، عینک ایمنی، دستکش و مبرد سازگار با سیستم (مانند R۱۳۴a) است.

تست اتصالات الکتریکی با مولتی متر

برای اطمینان از سلامت اتصالات الکتریکی، مولتی‌متر را روی حالت ولتاژ DC تنظیم کنید و اتصال کلاچ کمپرسور و رله را تست کنید. ابتدا فیوزها را بررسی کرده و ولتاژ ۱۲ ولت را در ترمینال‌های کلاچ اندازه‌گیری کنید. اگر ولتاژ وجود ندارد، سیم‌کشی، رله یا سوئیچ فشار را چک کنید. مقاومت کلاچ را نیز با حالت اهم‌سنج اندازه بگیرید. در این تست از مولتی متر، انبردست عایق و دفترچه راهنمای نقشه سیم‌کشی سیستم استفاده می‌شود.

بررسی کلاچ و قرقره کمپرسور

کلاچ کمپرسور را با چشم بررسی کنید؛ اگر در هنگام روشن شدن موتور درگیر نمی‌شود یا صدای تق‌تق می‌دهد، ممکن است خراب باشد. قرقره را با دست (با موتور خاموش) بچرخانید؛ اگر مقاومت غیرعادی یا لرزش احساس شد، بلبرینگ یا شفت مشکل دارد. همچنین، فاصله بین کلاچ و قرقره را با کولیس اندازه بگیرید و در صورت نیاز تنظیم کنید. کولیس، آچار مخصوص کلاچ، دستکش ایمنی و چراغ‌قوه برای دید بهتر جهت انجام این تست ضروری است.

تعمیر کمپرسور کولر خودرو

تعمیر قطعه موردبحث شامل دو بخش جزئی و تخصصی است. تعمیرات جزئی کمپرسور کولر ماشین می‌تواند شامل تعویض کلاچ یا بلبرینگ، رفع نشتی با تعویض آب‌بندی‌ها و تمیز کردن دریچه‌ها یا کندانسور باشد؛ اما تعمیرات تخصصی نیازمند ابزار ویژه و مهارت بالا هستند. به‌طور مثال در این بخش به تنظیم سوپاپ‌ها یا تعمیر بوبین پرداخته می‌شود و بنابراین توصیه می‌کنیم که تعمیرات کمپرسور کولر خودرو توسط مکانیک حرفه‌ای صورت گیرد زیرا پیچیدگی زیادی دارد.

هزینه‌های تعمیر و تعویض کمپرسور کولر

در جدول زیر قیمت تقریبی کمپرسور کولر برخی از خودروهای پرفروش داخلی و خارجی ذکر شده است.

باید توجه داشت که قیمت کمپرسور کولر بسته به برند، نوع خودرو و متغیرهای دیگر متفاوت خواهد بود. همچنین باید گفت تعمیر کلاچ/بلبرینگ این قطعه می‌تواند هزینه‌ای در حدود ۵۰۰ هزار تا ۲ میلیون تومان داشته باشد. تعویض روغن کمپرسور کولر هم بین ۱ تا ۲ میلیون تومان هزینه در بر دارد. هزینه شارژ گاز کولر ماشین نیز با توجه به فاکتورهای گوناگون بین ۶۰۰ هزار تا ۱ میلیون تومان است.

نگهداری و پیشگیری از خرابی کمپرسور کولر ماشین

برای افزایش طول عمر قطعه موردبحث و کاهش هزینه‌ها پیشنهاد می‌شود اقدامات زیر مدنظر قرار گیرد.

سرویس دوره‌ای

سرویس دوره‌ای شامل بررسی سالانه یا هر ۱۵,۰۰۰ تا ۲۰,۰۰۰ کیلومتر کمپرسور، تسمه‌ها و کلاچ توسط متخصص است. این کار به شناسایی زودهنگام نشتی، فرسودگی بلبرینگ‌ها، یا مشکلات الکتریکی کمک می‌کند و با تعویض به‌موقع قطعات فرسوده، عمر کمپرسور را افزایش می‌دهد.

شارژ گاز مبرد

شارژ گاز مبرد باید هر ۲ تا ۳ سال یا هنگام کاهش فشار انجام شود. استفاده از مبرد استاندارد (مانند R۱۳۴a) و جلوگیری از شارژ بیش از حد از خرابی کمپرسور به دلیل فشار اضافی یا یخ‌زدگی اواپراتور جلوگیری می‌کند.

تمیز کردن کندانسور

تمیز کردن کندانسور هر ۶ ماه یا پیش از فصل گرما با فشار آب یا هوای فشرده برای حذف گردوغبار و برگ‌ها ضروری است. انسداد در این بخش می‌تواند دمای کمپرسور را بالا برده و به خرابی آن منجر شود.

روغن‌کاری

روغن‌کاری کمپرسور باید هر بار که مبرد شارژ می‌شود یا هر ۲ سال یک‌بار با روغن مخصوص کمپرسور انجام شود. کمبود روغن باعث سایش قطعات داخلی و کاهش کارایی می‌شود، به همین خاطر چک کردن سطح آن توصیه می‌شود.

استفاده معقول

استفاده معقول شامل روشن نکردن کولر در دماهای بسیار پایین (زیر ۵ درجه سانتی‌گراد) و اجتناب از کار مداوم در بار سنگین (مثلاً با پنجره‌های باز) است. این کار از فشار اضافی به کمپرسور جلوگیری کرده و عمر مفید آن را افزایش می‌دهد.

نتیجه‌گیری

خرابی کمپرسور کولر ماشین می‌تواند به دلایل متعددی از جمله نشتی گاز مبرد، فرسودگی بلبرینگ‌ها، مشکلات الکتریکی، کمبود روغن و آلودگی سیستم رخ دهد که هر یک با علائمی مانند صدای غیرعادی، عدم سرمایش و افزایش مصرف سوخت همراه است. این مشکل نه‌تنها راحتی سرنشینان را مختل می‌کند، بلکه می‌تواند هزینه‌های تعمیراتی قابل‌توجهی به دنبال داشته باشد؛ بنابراین به تمامی کاربران عزیز پدال توصیه می‌شود با انجام سرویس دوره‌ای، شارژ به‌موقع گاز مبرد، تمیز کردن کندانسور، استفاده از روغن مناسب و بهره‌گیری معقول از سیستم کولر، از خرابی این قطعه جلوگیری کرده و به سلامت و طول عمر خودروی خود توجه ویژه‌ای داشته باشند.

۳۲۲