بدون اجماع برون رفت از وضع فعلی ممکن نیست/ وزیر اقتصاد آتی چه ویژگی‌هایی باید داشته باشد؟
امیرعباس آذرم‌وند: پزشکیان در شرایطی کار خود را در پاستور آغاز کرد که حامیانش اغلب از میان اصلاح طلبان بودند. با این حال او ترجیح داد با انتخاب شعار «وفاق» به همکاری با دیگر جناح‌ها دست بزند. به نظر می‌رسد دست دوستی رییس دولت چهاردهم که به سوی دیگر جناح‌ها و جبهه پایداری دراز شده، یک طرفه است و جناح دیگر تمایلی ندارد از سنگر تاکنونی خود بیرون بیاید.
بیشتر بخوانید:
مجلس اقتصاد را سردرگم کرد/ افقه: نمایندگان با اهداف جناحی، ژست «مردم دوستی» می‌گیرند! چرا نمی‌توان تورم را به یک‌باره کاهش داد؟ / عبده تبریزی: اگر مسیر دهه ۸۰ ادامه می‌یافت، امروز شبیه ترکیه و عربستان بودیم
در مجلس به طور خاص نمایندگان اصولگرا و جبهه پایداری حضور پررنگی دارند و بهارستان را به یکی از مهمترین عرصه‌های مخالفت درون سیستمی با دولت تبدیل کرده‌اند. حامیان دولت معتقدند استیضاح همتی و کنار گذاشته شدن ظریف از جمله اقداماتی است که جناحهای دیگر علیه دولت انجام داده‌اند.
این در شرایطی است که بخش مهمی از تصمیمات کشور به اذعان دولتمردان و نمایندگان مجلس نه در بهارستان یا پاستور که در جلسه سران سه قوه گرفته می‌شود. پزشکیان هم بر این مساله صحه گذاشته بود و خاطرنشان ساخته بود که سیاستگذاری ها از طریق مصوبات جلسه سران سه قوه گرفته می‌شود. به این اعتبار مجلس در حالی وزرا را بازخواست می‌کند که رییس آنها یعنی قالیباف در جریان تمام اقدامات صورت گرفته قرار دارد.
با توجه به اینکه فعلا مذاکره از دستور کار ایران خارج شده و به احتمال فراوان در آینده نزدیک تحریم‌ها تشدید خواهند شد، همسویی در نظام حکمرانی و سیاستگذاری کشور ضروری‌تر شده است. با اعمال دوباره فشار حداکثری، محدودیتهای بیشتری به اقتصاد تحمیل خواهد شد و تصمیماتی که اتخاذ می‌شوند باید جامع‌تر و البته کامل‌تر باشند تا بتوانند از شدت فشارها بکاهند و از بی‌ثباتی‌های بیشتر بکاهند.
هادی حق شناس، استاندار گیلان، درباره چشم‌انداز اقتصادی ایران گفت: «امروز مشکلات اقتصادی و حتی راههای رفع آن به خوبی مشخص شده‌اند اما حل این چالش‌ها از آنجایی که ابعاد بسیار بزرگی پیدا کردند، دیگر در دست یک وزارتخانه یا یک سازمان نیست. اگر بخواهم صریح باشم باید تاکید کنم امروز حل مشکلات نیازمند همکاری سه قوه است.»
او افزود: «این همکاری به دست نخواهد آمد مگر اینکه محصول همفکری، استدلال و اقناع طرفین و نهایتا یافتن راهکاری جامع و مقبول میان سه قوه است. اقتصاد ایران برای برون رفت از وضع موجود نیازمند اجماعی فراجناحی است تا همه مسئولان دولتی و فعالان غیردولتی را پای کار بیاورد. همه موافق هستند که تورم زیان بار است ولی تک رقمی شدن آن از سوی یک نهاد یا یک قوه ممکن نشد.»
مسعود پزشکیان پیش از این در دفاع از عملکرد تیم اقتصادی خود گفته بود که تصمیم‌گیر سیاستهای اقتصادی وزرا و مسئولان دولتی نیستند و هر تصمیمی که گرفته می‌شود در جلسه سران سه قوه به تصویب می‌رسد. به زبانی دیگر رییس دستگاه اجرایی می‌گوید تصمیمات کشور در جلسات سران قوا گرفته می‌شود و وزرا تنها مجری این تصمیمات هستند. هر چند منتقدان عملکرد دولت هم می‌گویند مسئولان مربوطه، از جمله وزرای مرتبط با مساله هم در این جلسات شرکت می‌کنند و به نوعی در تصمیماتی که اخذ می‌شود نقش مهمی دارند.
عضو هیات علمی دانشگاه درباره اهمیت اجماع در نظام تصمیم‌گیری گفت: «اجماع باید حول راههای برون رفت از وضعیت فعلی شکل بگیرد زیرا همانطور که گفتم، امروز همه قبول دارند که مشکلات تورم، بیکاری، نبود سرمایه گذاری کافی، رشد اندک و … است و آن چه مورد توافق نیست، راههای خروج از وضعیت است. هر اقدامی که در دستور کار قرار بگیرد، عوارضی به دنبال دارد و همان آغاز باید به این عوارض هم اندیشید.»
از نظر این کارشناس اقتصادی مسائل عمده کشور عبارتند از تورم بالا، ناکامی در جذب سرمایه‌گذاری، ناترازی‌های فزاینده و گسترش فقر عمومی.
درباره کنار گذاشتن زودهنگام عبدالناصر همتی از وزارت اقتصاد دلایل مختلفی عنوان می‌شود. از جمله اینکه او با جناح اصولگرا و برخی از نمایندگان مجلس اختلافات اساسی داشت. از قضا برخی از کارشناسان معتقدند که گرچه همتی با حذف سامانه نیما اشتباهی بزرگ مرتکب شد ولی دلیل کنار رفتن او ناتوانی وی در ایجاد همسویی میان نهادها و افراد مختلف تصمیم‌ساز بوده است.به همین دلیل استیضاح او را استیضاحی سیاسی عنوان می‌کنند.
حق شناس گفت: «به همین اعتبار باید وزیر آینده امور اقتصاد و دارایی از توانایی اجماع سازی و اقناع نهادها و قوای مسئول کشور برخوردار باشد. کشور در شرایطی قرار دارد که وزیر اقتصاد فقط فرمانده اقتصادی دولت نیست و باید در جلسات تصمیم‌گیری سران قوا با راه حلها و بحثهایی که طرح می‌کند، زمینه اجماع و نزدیکی بیشتر را فراهم کند. اگر وزیری که انتخاب می‌شود توان اجماع سازی نداشته باشد یا اینکه زمینه اجماع میان قوا نباشد، مشکلات فعلی، در آینده هم با ما خواهند بود.»
۲۲۳۲۲۹
