غزال زیاری– میدان مغناطیسی کره زمین، موجودات زنده را در مقابل پرتوهای خورشید محافظت می‌کند، نشانگرهای قطب‌نما را به سمت شمال تنظیم کرده و حتی باعث ایجاد شفق‌های قطبی زیبایی می‌شود. دیگر سیاره‌های منظومه‌شمسی هم دارای میدان مغناطیسی هستند؛ ولی آیا دیگر سیاره‌های مشابه کره زمین که در اطراف ستاره‌های دیگر و در منظومه‌های دیگری قرار دارند نیز چنین میدان مغناطیسی‌ای دارند؟ تحقیقات جدید حاکی از آن است که احتمالا پاسخ این سوال مثبت باشد.
مشاهدات اخیر تلسکوپ‌های رادیویی Very Large Array (VLA) در نیومکزیکو، شواهدی از یک میدان مغناطیسی در اطراف یک سیاره صخره‌ای به نام YZ Ceti b را ارائه کرده که در مدار ستاره‌ای در فاصله ۱۲ سال نوری از زمین قرار دارند. این اولین تشخیص احتمالی از وجود یک میدان مغناطیسی یک سیاره در خارج از منظومه شمسی است که مقاله مرتبط با آن اخیرا در ژورنال Nature Astronomy منتشر شده است.
جو پسکه، نویسنده این مقاله و مدیر رصدخانه ملی رادیو نجوم (NRAO) دراین باره گفته:« این تحقیق نشان می‌دهد که احتمالا این سیاره صخره‌ای خاص، دارای میدان مغناطیسی است و این یک متد امیدوار کننده برای ما در مسیر کسب اطلاعات بیشتر خواهد بود.»
میدان‌های مغناطیسی، یکی از سوژه‌های موردعلاقه اخترشناسان است؛ چرا که نقش مهمی را در قابل سکونت شدن یک سیاره ایفا می‌کنند. در نبود میدان‌های مغناطیسی، ذرات پرانرژی از یک ستاره، می‌توانند جو سیاره را از بین برده و لایه‌ای از گاز که از زندگی در سیاره پشتیبانی می‌کند را نابود کنند. پسکه گفت:« بررسی برای یافتن دنیاهای قابل سکونت در دیگر سیستم‌های خورشیدی، بستگی به این دارد که بتوان دریافت که آیا این سیارات صخره‌ای شبیه به زمین، میدان مغناطیسی دارند یا خیر.»
بیشتر بخوانید:
- مراقب نباشیم، همه ما را به کشتن خواهد داد!
- یک رازگشایی باورنکردنی:این ها برای یادگیری به مغز احتیاج ندارند!
البته سیاره YZ Ceti b ، یک سیاره قابل سکونت نیست. اخترشناسان می‌بایست برای تشخیص امواج رادیویی از میدان مغناطیسی یک سیاره کوچک و دوردست، به نمونه‌های خاص نگاه کنند. مثلا YZ Ceti b، به ستاره‌اش (که در حکم خورشید برای زمین است)، بسیار نزدیک است و همین نزدیکی بیش از حد، باعث شده تا این سیاره دمای مطلوبی برای زندگی کردن نداشته باشد؛ در عین حال این سیاره با چنان سرعتی در مدار ستاره‌اش حرکت می‌کند که یک سال آن، معادل دو روز در کره زمین است.
طبق گفته محققان، میدان مغناطیسی این سیاره، پلاسمای باردار را به سمت ستاره‌اش سوق می‌دهد و این پلاسمای باردار با میدان مغناطیسی خود ستاره در تعامل است و چشمک‌هایی نورانی از انرژی را ساطع می‌کند. در حقیقت، امواج رادیویی‌ای که توسط تیم تحقیقاتی رویت شده، یک شفق قطبی در این ستاره بوده و احتمالا توسط تعاملاتی که با سیاره داشته ایجاد شده است.
سباستین پیندا، ستاره‌شناس دانشگاه کلورادو بولدر و یکی از نویسندگان این مقاله دراین باره گفته:« اگر این سیاره، جو خودش را داشته باشد، باید در آن شاهد شفق قطبی نیز باشیم. این اطلاعات جدیدی را درباره محیط اطراف ستاره‌ها در اختیار ما قرار می‌دهد و موضوعی است که ما آن را "آب و هوای فضای فراخورشیدی" می‌نامیم.»
البته تیم تحقیقاتی ۱۰۰% اطمینان ندارد که آیا شفق‌قطبی ستاره‌ای، توسط سیاره YZ Ceti b ایجاد شده باشد و برای تائید اینکه این پدیده توسط میدان مغناطیسی سیاره صخره‌ای ایجاد شده و نه ویژگی‌های خود ستاره، نیاز به مشاهدات بیشتری است. با این وجود، اعضای تیم خوشبین هستند که این یافته‌ها منجر به پیشرفت‌های بیشتری در جستجوی سیارات بیگانه قابل سکونت شود.
جکی ویادسن، یکی دیگر از نویسندگان این مقاله که ستاره‌شناس دانشگاه باکنل آمریکاست، دراین باره گفته:« این احتمالا می‌تواند اولین مورد از تشخیص یک میدان مغناطیسی در یک سیاره صخره‌ای باشد ولی فکر می‌کنم به پیگیری‌ها و تلاش‌های به مراتب بیشتری نیاز است تا بتوان امواج رادیویی ناشی از سیاره را تائید کرد.»
منبع: livescience
۵۸۵۸
