به انتشار از سایت خبری بصیرت :
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، آیین نکوداشت هشتادمین زادروز بهاءالدین خرمشاهی، ادیب، حافظ‌پژوه، مترجم و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با عنوان «دلِ خرّم» بیست‌وهفتم فروردین ۱۴۰۴ در کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد فرهنگستان برگزار شد.
به گزارش ایرنا، در این نشست، غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، علی‌اشرف صادقی زبان‌شناس و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، محمود عابدی عضو هیات علمی بازنشسته گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه خوارزمی و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی، حسین معصومی همدانی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی و محمدجعفر یاحقی عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی درباره جوانب گوناگون فعالیت‌های علمی و ادبی بهاءالدین خرمشاهی سخن گفتند.
غلامعلی حدادعادل با اشاره به اینکه آیین نکوداشت هشتادمین زادروز بهاءالدین خرمشاهی در امتداد سنتی است که فرهنگستان برای اعضای پیوسته، افتخاری و وابسته خود برگزار می‌کند، ادامه داد: فرهنگستان آیینی دربندهای ۸۰، ۹۰ و ۱۰۰ سالگی مجلس بزرگداشت برپا می‌کند و امروز نوبت استاد خرمشاهی است.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه باید اقدامات خرمشاهی در سال‌های گذشته را توضیح دهد، گفت: من حکم نقاش نه‌چندان ماهری را دارم که شتاب‌زده باید تصویری از شخصیت علمی و معنوی خرمشاهی ترسیم کنم. از بخت‌یاری‌های بنده مانوس و همکار بودن با استاد خرمشاهی است. من و او هر دو متولد ۱۳۲۴ هستیم، تقدیر بنده این بود که در برهه‌ای از عمر خودم با او مانوس و نزدیک باشم و از آثار او بهره‌مند شوم.
او با اشاره به ذهن تنوع‌پسند و تنوع‌گرای خرمشاهی ادامه داد: افراد بر اساس تنوع طبیعی خود متفاوت‌اند برخی مانند خرمشاهی تنوع را بر تمرکز ترجیح می‌دهند. او ذهن دایره‌المعارفی دارد و به هر چیز دانستنی علاقه‌مند است؛ دوست دارد بداند، بخواند و درباره آن بنویسد. خرمشاهی هوش و استعداد سرشار، حافظه‌ای نیرومند، ذوقی لطیف، قریحه‌ای ادیبانه و شاعرانه و قلمی روان و دلنشین دارد.
خرمشاهی به محتوا و داخل کتاب توجه دارد
حدادعادل با اشاره به اینکه خرمشاهی در عرصه‌های مختلفی قلم زده است، ادامه داد: او در ادبیات، فلسفه، ترجمه، فرهنگ‌نگاری، حافظ پژوهی، ویراستاری، واژه گزینی، نقد کتاب، نگارش مقالات در فنون مختلف، طنزپردازی و قرآن‌پژوهی آثاری دارد و همچنین او کتابدار هم هستند. البته فکر می‌کنم کمتر از همه در باب کتابداری کار کردند و اثر دارند. در واقع کتابداری هستند که خلاف کتابداران دیگر که فقط با عنوان و جلد کتاب‌ها سر و کار دارند و بر اساس وظیفه کتاب‌ها را طبقه بندی می‌کنند او به محتوا و داخل کتاب توجه دارد.
رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی ادامه داد: خرمشاهی در کنار تنوع و تکثر پرکار و به تعبیری «بیش‌فعال» است توفیق دارم مجموعه نامه‌های او را می‌خوانم تا به عنوان کتاب چاپ شود. او نامه‌های مفصلی به منوچهر مرتضوی نوشته است و در آنجا معلوم می‌شود که ۲۰ سال پیش خرمشاهی چقدر پرمشغله بود و آن زمان اظهار خستگی و اعلام می‌کند که کارها را سبک کرده است.
او با اشاره به اینکه علاقه‌اش به قرآن و حافظ یک وجه اشتراک با خرمشاهی است، افزود: این علاقه موازی و مستقل از هم بود، البته جایی با هم طلاقی پیدا کرده است از جمله در ترجمه قرآن، از ترجمه قرآنِ او استفاده کردم. ترجمه قرآن او این مهم را پیش برد. از طرفی خودم تصمیم نداشتم که قرآن را ترجمه کنم اما او اصرار کرد که باید این کار را انجام بدهم، در حالی که خودم را شایسته ورود به این عرصه نمی‌دانستم. وقتی ترجمه من تمام شد او دوبار متن را از آغاز تا انجام مطالعه و درباره آن اظهار نظر کرد؛ از گفته‌های او استفاده کردم و از بزرگواری او این بود که با اینکه فضل تقدم داشتند و خودشان مترجم قرآن بودند در باب ترجمه من مطالبی گفتند که همواره دربرابر او احساس شرمساری می‌کنم.
نصف بیشتر عمرم را به هیچ و پوچ تلف کردم
بهاءالدین خرمشاهی، ادیب، حافظ‌پژوه، مترجم خود را دانش‌آموزی پیر نامید و گفت: با این همه پرکاری می‌توانم بگویم نصف بیشتر عمرم را به هیچ و پوچ تلف کردم.
او یکی از غزل‌هایی که برای خود سروده بود و رندانه «مرثیه» خود نامیده بود، خواند.
نبض جامعه دست خرمشاهی است
علی‌اشرف صادقی با اشاره به اینکه خرمشاهی کلمه «پژوهی» را وضع کرده است، ادامه داد: خرمشاهی در زمینه‌های مختلف نوشته است، کلمه «پژوهی» در قرآن و حافظ را او وضع کرده اند و قبل از او کسی از این کلمه استفاده نمی‌کرد. نبض جامعه دست او است و می‌داند که جامعه به چه چیزی نیاز دارد.
زبان‌شناس و عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه خرمشاهی قرآنی با توضیحات مفید و یادداشت‌های متعدد ترجمه کرده است، گفت: کتاب قرآن‌پژوهی او بارها تجدید چاپ شده و نیاز مراجعان را برطرف کرده است.
او با تاکید بر اینکه خرمشاهی مانند ساعت کار می‌کند و وقت خود را طوری تنظیم کرد که هر دقیقه مشخص است که باید در آن چه کار کند، ادامه داد: خرمشاهی کلمه «ابهام» را کنار زد و جای آن از «کژتابی» استفاده کرد. او خدمات متعددی ارائه کرده است و باید نوشته‌های او مورد بررسی قرار بگیرد. صاحبان افکار مختلف درباره آثار او بحث کنند و تاثیر او بر جامعه ادبی و رشته‌های وابسته به ادبیات باید بررسی و ارزیابی شود.
حافظ‌نامه برای نخستین‌بار حافظ را با پیشینیان ارتباط داد
محمود عابدی با تاکید بر اینکه سخن گفتن درباره شخصیت‌های فرهنگی آسان نیست، توضیح داد: زیرا هرچقدر هم درباره آن‌ها صحبت کنیم باز هم چیزهایی باقی می‌ماند که نگفتیم. حافظ حدود ۷۰ سال زندگی و ۵۰ سال زندگی کرد. بزرگان زمان حافظ درباره شعر او نوشتند و بسیاری از شاعران ایران در طول تاریخ از حافظ اثر گرفته اند. نخستین فردی در روزگار ما حافظ را دوباره زنده کرد، خرمشاهی است. نوشته‌های او درباره حافظ، خواندنی و ضروری است. از آن سال‌ها افراد درباره شعر حافظ سخنان متنوعی گفتند.
عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه عبدالحسین زرین‌کوب حافظ را به کوچه‌های شیراز برد، ادامه داد: نثر تصحیح او خواندنی است. باید توجه داشت که حافظ‌نامه برای نخستین‌بار حافظ را با پیشینیان ارتباط داد و بسیاری از کلمکات کلیدی آن را تعریف کرد.
خرمشاهی بخشی از وجود من است
حسین معصومی همدانی با اشاره به اینکه مدت‌ها است که خرمشاهی را فقط در جلسات فرهنگستان می‌بیند، گفت: در حالی که زمانی دیدارهای خیلی بیشتری داشتیم و حس می‌کنم دوست بی وفایی هستم. خرمشاهی بخشی از وجود من است و اینطور نیست که وجود خارجی باشد که گاهی او را ببینم.
عضو پیوسته فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان اینکه خرمشاهی پایی در عرصه قدیم و پایی در عرصه جدید دارد، افزود: یکی از نخستین کتاب‌هایی که بعد از انقلاب درباره حافظ نوشته شد «ذهن و زبان حافظ» است. در آن زمان کسی به حافظ فکر نمی‌کرد بلکه همه به سیاست فکر می‌کردند و کمتر کسی به ادبیات گذشته فکر می‌کرد. «ذهن و زبان حافظ» زمانی منتشر شد که به نظر می‌رسید زمان مناسب برای انتشار کتاب نیست. او در این کتاب مخاطب را با نوعی از ادبیات آشنایی کرد که دیگران درباره آن آگاهی نداشتند.
محمدجعفر یاحقی عضو پیوسته فرهنگستان زبان با تاکید بر اینکه خرمشاهی وجودش را در قلم خرج کرده است، ادامه داد: از سال ۵۴ با او آشنا بودم و ترجمه‌های خوب و نقدهای جدی او را خوانده بودم.
در این مراسم سیما اسدی خواهرزاده خرمشاهی شعرهایی را که برای او سروده است را خواند.
۲۴۴۵۷
