بسیاری از افراد، به خصوص سالمندان و بیمارانی که پس از عمل جراحی یا به دلیل بیماری‌های خاص توانایی حرکت یا کنترل ادرار خود را از دست داده‌اند، با چالش دفع ادرار مواجه می‌شوند. در چنین شرایطی، خدمات سونداژ در منزل به عنوان یک راهکار موثر و راحت ارائه می‌شود. این روش درمانی نه تنها برای افرادی که دچار بی‌اختیاری ادرار هستند، بلکه برای مراقبت از بیماران ICU و CCU در منزل و کسانی که به دلیل انسداد مجاری ادراری یا پس از انجام عمل جراحی قادر به دفع ادرار نیستند، نیز کاربرد دارد.
سونداژ چیست؟
سونداژ یا کاتتریزاسیون روشی پزشکی است که در آن یک لوله نازک و نرم به نام سوند، از طریق مجرای ادراری وارد مثانه می‌شود. این کار برای تخلیه ادرار از مثانه افرادی انجام می‌شود که به دلایلی مانند بیماری، جراحی یا کهولت سن، توانایی دفع طبیعی ادرار را ندارند. سونداژ اغلب برای کمک به سالمندانی که دچار مشکلات ادراری شده‌اند، استفاده می‌شود. این روش به سالمند کمک می‌کند تا از عفونت‌های ادراری جلوگیری کرده و زندگی راحت‌تری داشته باشد. پرستاران متخصص در زمینه مراقبت از سالمندان در منزل، می‌توانند سونداژ را به صورت حرفه‌ای و با رعایت تمام نکات بهداشتی برای سالمند انجام دهند.
انواع سونداژ در منزل
سوند ادراری به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
- سوند دائمی (فولی): این نوع سوند به طور طولانی‌مدت در بدن باقی می‌ماند و معمولا برای افرادی که به دلیل بیماری یا آسیب‌دیدگی، نمی‌توانند به طور طبیعی ادرار کنند، استفاده می‌شود. لوله این سوند از طریق مجرای ادرار وارد مثانه می‌شود و در برخی موارد ممکن است از طریق یک برش کوچک در شکم وارد شود.
- سوند موقت: این سوند به طور موقت و برای مدت کوتاهی استفاده می‌شود. معمولا پس از انجام عمل جراحی یا در شرایطی که فرد به طور موقت قادر به کنترل مثانه خود نباشد، از این نوع سوند استفاده می‌شود. روش قرار دادن سوند موقت مشابه سوند دائمی است.
دلایل استفاده از سونداژ در منزل
دلایل متعددی برای استفاده از خدمات سونداژ در منزل وجود دارد که برخی از مهم‌ترین آن‌ها عبارتند از:
- بیماری‌های مزمن: افرادی که به بیماری‌های مزمنی مانند مشکلات پروستات، آسیب‌های نخاعی، یا بیماری‌های عصبی مبتلا هستند، ممکن است به طور مداوم یا گاه به گاه به سونداژ نیاز داشته باشند.
- جراحی‌ها: پس از برخی جراحی‌ها، به ویژه جراحی‌های ناحیه لگن یا دستگاه ادراری، ممکن است بیمار به مدت موقت یا طولانی‌مدت به سونداژ نیاز پیدا کند.
- بی‌حسی و بیهوشی: پس از عمل‌های جراحی که در آن‌ها از بی‌حسی یا بیهوشی استفاده می‌شود، ممکن است بیمار به طور موقت توانایی کنترل مثانه خود را از دست بدهد.
- سالمندان: سالمندان به دلیل تغییرات طبیعی بدن و برخی بیماری‌های مرتبط با افزایش سن، ممکن است به سونداژ نیاز پیدا کنند.
- محدودیت‌های حرکتی: افرادی که به دلیل بیماری‌ها یا آسیب‌ها، محدودیت حرکتی دارند و نمی‌توانند به راحتی به سرویس بهداشتی دسترسی پیدا کنند، می‌توانند از خدمات سونداژ در منزل بهره‌مند شوند.
- کاهش عفونت: انجام سونداژ در منزل و در محیطی استریل، خطر عفونت را کاهش می‌دهد.
مزایای خدمات سونداژ در منزل:
خدمات سونداژ در منزل مزایای بسیاری برای بیماران به همراه دارد. این خدمات با فراهم آوردن امکان دریافت مراقبت‌های تخصصی در محیط منزل، راحتی و آسایش بیماران را به طور قابل توجهی افزایش می‌دهند. همچنین، کاهش هزینه‌های ناشی از رفت و آمد و بستری شدن در بیمارستان، یکی دیگر از مزایای مهم این خدمات است. علاوه بر این، انجام سونداژ در منزل با رعایت دقیق اصول بهداشتی، خطر ابتلا به عفونت‌های بیمارستانی را به حداقل می‌رساند.
نصب سوند در منزل
مانند سایر خدمات پرستاری در منزل، نصب سوند نیازمند دقت و تجربه بسیار بالایی است. انجام نادرست این کار می‌تواند عوارض جدی برای بیمار به دنبال داشته باشد:
- قبل از هر اقدامی، پرستار باید دست‌های خود را به طور کامل با آب و صابون بشوید تا از انتقال هرگونه عفونت جلوگیری شود.
- ناحیه تناسلی بیمار و به خصوص محل خروج مجاری ادراری باید به طور کامل ضدعفونی شود تا محیط برای ورود سوند کاملا استریل گردد.
- سوند فولی باید به طور کامل استریل شده و با ژل لوبریکانت یا ژل لیدوکائین آغشته شود. همچنین مقداری از این ژل به مجرای ادراری تزریق می‌شود تا ورود سوند راحت‌تر و با درد کمتری همراه باشد.
- پس از ورود کامل سوند به مثانه، بالن آن با مقدار مشخصی آب (معمولا 10 تا 20 سی سی) پر می‌شود تا سوند به خوبی در جای خود ثابت شود و از خارج شدن آن جلوگیری شود.
تعویض سوند در منزل
برای اطمینان از انجام صحیح این کار، به نکات زیر توجه کنید:
- قبل از شروع کار، دست‌های خود را به طور کامل با آب و صابون بشویید.
- قبل از خارج کردن سوند، محتویات آن را به طور کامل تخلیه کنید.
- بالن سوند را نیز خالی کنید تا به راحتی از مجرا خارج شود.
- پس از خارج کردن سوند، آن را به دقت بررسی کنید.
- سوند استفاده شده و کیسه ادرار را در یک کیسه پلاستیکی جداگانه قرار داده و دور بیندازید.
- پس از تعویض سوند، مجاری ادراری را بررسی کنید تا از عدم وجود هرگونه مشکل اطمینان حاصل کنید.
- در صورت نیاز به نصب مجدد سوند، مراحل ذکر شده در بخش نصب را تکرار کنید.
هزینه خدمات
هزینه خدمات سونداژ در منزل به عوامل مختلفی بستگی دارد. این عوامل شامل نوع سوند مورد استفاده (مثلاً سوند یکبار مصرف یا چندبار مصرف)، مدت زمان خدمات، تعداد دفعات تعویض سوند، محل سکونت بیمار، و همچنین مرکز ارائه دهنده خدمات است. علاوه بر هزینه خود عمل سونداژ، هزینه‌های جانبی مانند هزینه مواد مصرفی (مثل دستکش، بتادین، گاز و…) نیز به هزینه کلی اضافه می‌شود.
سوالات متداول
آیا می‌توان هنگام استفاده از سوند فعالیت‌های روزمره را انجام داد؟
بله، با رعایت برخی نکات، می‌توان فعالیت‌های روزمره را به طور معمول انجام داد. بهتر است قبل از انجام فعالیت‌های سنگین با پرستار مشورت کنید.
چه زمانی باید سوند تعویض شود؟
زمان تعویض سوند به نوع سوند، وضعیت بیمار و توصیه پزشک بستگی دارد. معمولاً سوندهای یکبار مصرف هر چند روز یکبار و سوندهای طولانی مدت هر چند هفته یکبار تعویض می‌شوند.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
- در صورت مشاهده هرگونه علائم عفونت مانند تب، لرز، درد شکم، خون در ادرار یا بوی بد ادرار.
- در صورت مشاهده هرگونه درد یا ناراحتی در هنگام ادرار کردن.
- در صورت مشاهده هرگونه نشتی یا انسداد در سوند.
جمع بندی
خدمات سونداژ در منزل، یک خدمت پرطرفدار در حوزه مراقبت‌های بهداشتی، به بیماران و سالمندانی که قادر به مراجعه به مراکز درمانی نیستند، امکان دسترسی به مراقبت‌های تخصصی را در محیط خانه فراهم می‌کند. این خدمات با هدف بهبود کیفیت زندگی بیماران و کاهش بار کاری خانواده‌ها ارائه می‌شود. از جمله مزایای سونداژ در منزل می‌توان به راحتی بیمار، کاهش خطر عفونت، صرفه جویی در زمان و هزینه و مراقبت‌های فردی و تخصصی اشاره کرد. علاوه بر سونداژ، مراکز ارائه دهنده این خدمات، انواع تزریقات در منزل مانند تزریق انسولین، سرم‌تراپی و تزریق داروهای خاص را نیز ارائه می‌دهند. برای دسترسی به این خدمات، می‌توانید به سایت معتبرخدمات پرستاری درمنزل تهران سلامت تماس بگیرید و از مشاوره متخصصان بهره‌مند شوید.
